جمعه، آذر ۱۳، ۱۳۸۸

اندر ترتيب فيزيک‌پايه‌ها

نمی‌دونم چه قدر به ترتیب مطالب تو کتاب هالیدی توجه کردید. حدود ۱۵ فصل مکانیکه، بعد فصل‌های سیالات و موج و ترمودینامیک و نظریه جنبشی، بعد حدود ۱۵ فصل الکتریسیته و مغناطیس و بعدش هم نور و تداخل و پراش و رفتار موجی و کوانتومی. بعد هم فصل‌هائی برای حالت جامد و فیزیک هسته‌ای و ذرات به زبان ساده. البته بین ویراش‌های سالهای متفاوت در تعداد و نوع سرفصل‌ها تفاوت هست (مثلا ویرایش چهارم فصل ۲۱ نسبیت خاص داره) ولی ترتیب کم و بیش همینه که گفتم.


اگه به کتاب‌های دیگه‌ی فیزیک پایه هم رجوع کنید کم و بیش همین ترتیب رو می‌بینید - در واقع این ترتیبیه که تقریبا بدون استثنا همه بهش رسیدن.


حالا این رو مقایسه کنید با ترتیبی که درس‌های فیزیک پایه‌ی دوره‌ی کارشناسی دارن - اول مکانیک، دوم الکتریسیته، و سوم سیالات و موج و ... البته زمانی می‌رسیدن و مقداری ترمودینامیک هم در آخر فیزیک پایه یک می‌گفتن، که البته باز هم با ترتیب کتاب‌ها اختلاف داشت.


دلایلی که به نظر من می‌رسه برای ترتیب کتاب‌ها ایناست. اولا مطالب به تدریج میکروسکوپی‌تر و دوراز تجربه‌ی روزانه میشن. ثانیا به تدریج ریاضایات پیشرفته‌تری نیاز میشه (از عملیات جبری شروع میشه، تا مشتق و انتگرال معمولی، بعد مشتق‌های پاره‌ای و انتگرال روی خم و سطح و حجم، تا معادلات دیفرانسیل پاره‌ای تو موج و کوانتوم).


فکر می‌کنم برنامه‌ی فعلی باید تغییر کنه - به همون دلایلی که بقیه بهش رسیدن و اشاره شد. حداقلش اینه که اول فیزیک سه رو درس بدن و بعد فیزیک دو. 
 

توی هالیدی خیلی جاها توی متن یا تمرین‌ها به مطالب قبلی ارجاع داده شده. مثال که زیاده. به عنوان یک نمونه‌ی درشت مثلا اول موج درس داده شده، و بعد موج الکترومغناطیسی درس داده شده.


اگه بعضی‌ها فکر می‌کنن وضعیت فعلی بهتره، باید براش کتاب مناسب بنویسن یا پیدا کنن. 

۴ نظر:

  1. یک پرسش کلی‌تر برایم پیش آمده. آیا این که همه‌جای مملکت برای فیزیک پایه هالیدی را درس می‌دهند، یا تقریباً همه‌جا برای الکترومغناطیس کارشناسی ریتس و میلفورد را درس می‌دهند، تنها یک توافق نانوشتهٔ رسمی بین استادان دانشگاه‌های کشور (جهان؟) است، یا جایی (وزارت علوم) تصویب کرده که فقط همین و لاغیر؟

    در ضمن، اگر فکر می‌کنید این ترتیب برای فیزیک پایه‌ها خوب نیست، آیا نمی‌توانید عوضش کنید؟ گیریم سرفصل‌های درس فیزیک ۱ و ۲ مصوب وزارت علوم هم باشد، نمی‌شود ترتیب ارائه‌دادنش را عوض کنید؟

    پاسخحذف
  2. تا جائی که می‌دانم الزامی نيست - البته در سرفصلهائی که وزارت علوم تصويب کرده اين مراجع معرفی شدند.

    در مورد ترتيب در واقع بهتره جای فيزِک دو و سه عوض بشن. همچنین بخش حرارت و ترموديناميک فيزيک يک به فيزيک دو بره.

    ما الان تو الزهرا دو-سه ساله فیزیک دو و سه رو در یک ترم ارائه میکنیم ولی خوب ایده‌آلش این نیست.

    پاسخحذف
  3. من جسارتا پا در کفش بزرگتر ها می کنم. ترتیب ارائه شده در کتاب هالیدی یا کتاب های مشابه تنها بر این اساسه که دانشجو با مقدمات اولیه ریاضیات و حساب و دیفرانسیل حداقل در مقطع دبیرستان آشنا باشه. اشکال اساسی ما در این هست که سطح سواد ریاضیات دانش آموزان خیلی بالا نیست. البته نه همه ولی به طور آماری درصد قابل توجهشون درک درستی از ریاضی ندارند. ضمنا ترتیب قرار گیری سر فصل های کتاب دقیقا بر پایه ریاضی مورد نیاز در هر درس می بشاد. بنابر این قرار گرفتن درس الکتریسیته و مغناطیس در درس فیزیک 3 به جای فیزیک 2 شاید منطقی تر باشد. ارائه همزمان این دروس در ترم اول شاید کار شایسته ای نباشه. چون هر چه درک ریاضی دانشجو قوی تر بشه ( با گذراندن دروس ریاضی عمومی و معادلات) میزان بازده کلاس هم احتمالا بالاتر خواهد رفت. و آخرین نکته عدم رعایت پیش نیاز دروس بنابر سلایق شخصی همیشه هم جواب خوبی نمیده. چون این پیش نیازها بر اساس یک سری فاکتورهای کلی در نظر گرفته شده و نمیشه به خاطر چند تا آدم خاص از این فاکتورها چشم پوشی کرد.

    پاسخحذف
  4. ممنون - برای یادآوری - در الزهرا فیزیک دو و سه الان دو-سه ساله در ترم سوم ارائه میشن (نه ترم اول).

    پاسخحذف